W ramach projektu Switch, zrealizowanego w latach 2014-2016, miasta partnerskie wdrożyły autorskie pomysły na kampanie promujące ruch pieszy lub rowerowy. Przeprowadziły je według wspólnie opracowanych zasad.
W Gdańsku była to „Bitwa na kilometry”, adresowana do społeczności trzech szkół podstawowych. Z roku na rok coraz więcej dzieci dowożonych jest do szkół samochodami. Odbywanie podróży samochodem to jeden z przejawów jakże niezdrowego, siedzącego stylu życia. Poziom aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży jest alarmująco niski, a codzienna jazda na rowerze lub spacer do szkoły to sposób na szybką zmianę tego niekorzystnego trendu. Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci, gdyż pomaga kształtować zdrowe nawyki na całe życie.
Miesięczną kampanię zainicjowano wraz z początkiem roku szkolnego 2015/2016. Koniec wakacji może być bowiem doskonałym okresem dla realizacji postanowień i wprowadzania nowych nawyków ruchowych i transportowych.
Kampanię „Bitwa na kilometry” skierowano do trzech szkół podstawowych w Gdańsku: SP nr 1, SP nr 2 - obydwie w dzielnicy Piecki-Migowo (zwaną popularnie Moreną) - oraz Pozytywnej SP na Jasieniu. Grupa docelowa, licząca ponad 2000 rodzin, składała się z uczniów, ich rodziców oraz pracowników szkół. W ramach projektowego budżetu starczyło środków na zaangażowanie trzech szkół. Był to swojego rodzaju pilotaż.
Istotnym elementem, na którym została oparta kampania była rywalizacja i dobra zabawa ruchowa na świeżym powietrzu. Wokół szkół rozmieszono kilkadziesiąt urządzeń rejestrujących, a wszyscy potencjalni uczestnicy otrzymali karty magnetyczne. Drugie odbicie karty i każde kolejne owocowało zdobyciem odpowiedniej liczby punktów na konto własne i szkolne. Postępy rywalizacji obserwowano na stronie internetowej Bitwy. Zaplecze techniczne i wszystkie urządzenia zostały zapewnione przez agencję Intelligent Health, w ramach projektu Switch - partnera technicznego Miasta Gdańska.
Uczestnicy, zarówno dzieci, jak i dorośli, otrzymali broszury z zadaniami i informacjami na temat korzyści wynikających z aktywnego trybu życia, czy mapy okolicy. Każdy uczestnik mógł także poprosić koordynatora o przygotowanie indywidualnego planu podróży. Prawie codziennie losowano indywidualne i grupowe nagrody – wejściówki do Parku Linowego w Brzeźnie lub na Ścianki Wspinaczkowe Blokfit, a także gadżety promujące ruch na powietrzu. Osoby dorosłe, które wypełniły ankiety dotyczące swoich zachowań komunikacyjnych, mogły zamówić jeden z dwóch zestawów upominkowych - jeden o tematyce pieszej, drugi o rowerowej. Upominki te miały pomóc w utrzymaniu aktywności ruchowej lub do niej zachęcić. Respondenci brali także udział w losowaniu nagród.
Aspekt rywalizacyjny okazał się motorem akcji. Współzawodnictwo nasiliło się szczególnie pomiędzy sąsiadującymi ze sobą SP1 i SP2. Zwycięzca został wyłoniony dopiero na dwie godziny przed północą ostatniego dnia Bitwy. Pozytywna SP - choć nie aspirowała do zwycięstwa - także mocno zaangażowała się w zabawę.
Wyniki końcowe przeszły najśmielsze oczekiwania organizatorów. Blisko 4300 uczestników „Bitwy na kilometry” pokonało w przeciągu miesiąca ponad 171 tys. km piechotą lub rowerem. To tak, jakby ponad cztery raz w sposób aktywny okrążyli Ziemię! W toku kampanii aktywna postawa dzieci wpływała motywująco na ich rodziców.
Na zakończenie kampanii w każdej z uczestniczących szkół zorganizowano apele, podczas których rozlosowano i wręczono nagrody indywidualne. Osoby które zarejestrowały większą odległość miały większą szansę na wylosowanie.
Jakie rezultaty przyniosła Bitwa na kilometry?
Formuła zabawy z elementami rywalizacji zachęciła zarówno dzieci, jak i dorosłych uczestników nie tylko do częstszego ruszania się na świeżym powietrzu, ale także do kształtowania nowych nawyków transportowych, w tym głównie do rezygnacji z podróży samochodem na krótkich dystansach. Ruchu na świeżym powietrzu niewątpliwie przyczynił się do poprawy stanu zdrowia młodszych i starszych uczestników. Uczestnicy więcej czasu spędzali na zabawie z rodziną, ze znajomymi, z sąsiadami, a częstsze spotkania na spacerze wpłynęły na lepsze relacje międzyludzkie.
W czasie trwania Bitwy 57 % dorosłych uczestników więcej chodziło pieszo, 29 % więcej jeździło rowerem, a 41% ograniczyło wykorzystanie samochodu na krótkich dystansach. 67% uczestników czuje się lepiej zmotywowanymi do korzystania z aktywnych form przemieszczania się. Po zakończeniu kampanii dorośli deklarowali rzadsze korzystanie z samochodu na niewielkich dystansach. Z auta rezygnowali na rzecz podróży rowerem, czy przejścia pieszo.
Zdecydowana większość uczestników wypowiadała się pozytywnie o kampanii:
- Dziękuję za wspaniałą akcję! Zmotywowała ona całą moją rodzinę do ograniczenia użycia samochodu i do jeżdżenia rowerem do szkoły i pracy.
- „Bitwa na kilometry” zmotywowała, mnie do codziennego intensywnego spacerowania minimum godzinę dziennie, do tych spacerów dołączył mój syn. Dzięki „Bitwie na kilometry” jestem lżejsza o kilka kilogramów, zmieniłam również sposób żywienia. Jemy o wiele zdrowiej.
- Takie coś powinno się emerytom zorganizować, a lekarze powinni ich rozliczać z przebytych kilometrów. Mam 83 lata i razem z prawnukami zdobywałam punkty.
Podobne kampanie, oparte na założeniach projektu Switch (w tym: wsparcie nowymi technologiami, przeprowadzenie kampanii w zwrotnym momencie życiowym, uświadamianie korzyści zdrowotnych płynących z zażywania ruchu) zorganizowały również pozostałe miasta partnerskie. Więcej o nich jak również o samym projekcie Switch można przeczytać na www.switchtravel.eu.
